Duurzaamheid en een moderne leefstijl zijn moeilijk te verenigen. De moderne consument leeft alsof hij twee planeten tot zijn beschikking heeft en de toekomst van zijn kinderen en kleinkinderen hem een worst is. De schade van zijn leefstijl ziet hij niet1 en mede daarom neemt hij er geen verantwoordelijkheid voor.
Voor veel mensen zal deze omschrijving te ver gaan. Waarom ben ik zo negatief zal menigeen vragen. We doen toch duurzaam? We dragen toch ons steentje bij?
Twee vragen dienen hier wat mij betreft beantwoord te worden: 1. wat is duurzaam en 2. welke schade geeft de leefstijl van de moderne consument. Om met de eenvoudigste vraag te beginnen, de schade is te meten en in beeld te brengen. Een veel gebruikte maat is de ecologische voetafdruk. Daarmee krijg je inzicht2 in je energie-, grondstoffen- en waterverbruik. Je ziet al gauw dat je veel meer oppervlakte van de aarde gebruikt dan een gemiddelde wereldbewoner.
De klimaat-voetafdruk laat zien dat je veel meer CO2 uitstoot dan wenselijk is. Ook kun je daarmee beredeneren dat de klimaatdoelen van Parijs niet haalbaar zijn, als iedereen op de wereld jouw leefstijl zou hebben. En dat je dus de leefbaarheid voor komende generaties in gevaar brengt.
Duurzaamheid is een uitgehold begrip. Net zoals ‘milieu’ betekent het tegenwoordig niets, omdat vrijwel alles ‘duurzaam’ heet. Je kunt het begrip omschrijven als ‘net iets minder slecht dan gangbaar’. Er zijn daarom mensen die over ‘echt duurzaam’ spreken, maar de vraag is of dat wel werkelijk duurzaam is. Een Engelse organisatie3 hanteert een definitie4 voor duurzaam waarin ik mij wel kan vinden. Ze beoordelen duurzame producten op duurzaamheid en vinden dat zelfs die maar maximaal 20% duurzaam zijn. Hoe duurzaam on-duurzame producten zijn, kun je dan wel uitrekenen.
Met ‘milieu’ houd ik me al vanaf mijn studie aan de Wageningse universiteit bezig, nog voordat in Nederland ‘duurzaamheid’ zijn intrede deed. Ik lees en denk er over en praktiseer het in mijn dagelijks leven. Mijn handelen en beslissingen leg ik steevast langs de ‘milieu-meetlat’. Ik overdenk de consequenties en de alternatieven die ik heb.
Dankzij mijn opgedane kennis en wat ik nog elke dag bij leer, kan ik een goede inschatting geven van de ‘milieuvriendelijkheid der dingen’. Ooit bedacht ik dat alleen producten duurzaam zijn die zijn gemaakt uit zand en zeewater, met behulp van zonlicht. Die drie dingen zijn namelijk in overvloed aanwezig op onze planeet. De rest is eindig en kan daarom niet onbeperkt geconsumeerd worden.
De consequentie daarvan heb ik al lang geleden voor mezelf getrokken. Als vrijwel niets duurzaam is, dan consumeer ik vrijwel niets. Naast noodzakelijkheden als voedsel, wat kleding en huisvesting koop ik zelden producten of diensten. Wat ik nodig heb, probeer ik tweedehands te krijgen. Vroeger noemde ik mijn leefstijl ‘consuminderen’, maar nu ik alweer jaren onderzoek doe naar een planeet-vriendelijke leefstijl zie ik het ruimer. Ik zie mezelf als wereldburger. En ik ben geen ‘consument’.
Overigens is mijn belangrijkste drijfveer het voornemen om goed voor de aarde te zorgen. De enorme schade die de mens aan onze prachtige planeet toe brengt raakt me nog steeds. Ik wil daaraan zo weinig mogelijk bijdragen en dat brengt me ‘als vanzelf’ bij mijn onderzoek naar een duurzame leefstijl.
- Consumer behavior and climate change: consumers need considerable assistance – ScienceDirect | https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352154621000309 ↩︎
- Wat is je CO2-voetafdruk? | Milieu Centraal | https://www.milieucentraal.nl/klimaat-en-aarde/klimaatverandering/wat-is-je-co2-voetafdruk/ ↩︎
- Dayrize | https://dayrize.io ↩︎
- A truly sustainable product is one that serves a meaningful purpose, is designed in a circular manner, poses no hazards, is responsibly sourced, fully
recyclable, regenerative, and supports the well-being of individuals
throughout its entire life cycle. ↩︎
Leave a Reply