Mijn persoonlijke zoektocht naar een ‘milieuvriendelijk leven’ begon tijdens mijn studie Milieuhygiëne aan de Wageningse Universiteit, maar was vooral een resultaat van veel kranten lezen.
Sinds mijn middelbare schooltijd lees ik kranten en mijn belangstelling betreft dan vooral techniek, natuur en milieu. Wetenschapsbijlagen zijn mijn favoriete bron van informatie. Daarnaast las ik jarenlang tijdschriften van milieu-organisaties.
Ik realiseerde me dat mijn leefstijl impact heeft en daarom ging ik (nog) minder kopen, meer tweedehands en begon ik actief spullen en materialen te recyclen. Later kwam het besef dat mijn voedselkeuze ook een belangrijke rol speelt. Een vegetarisch dieet, producten uit de streek, groenten van het seizoen en biologische producten zover mijn financiën het toe laten.
Gaandeweg werd ik de ervaringsdeskundige die ik nu ben. Minder consumeren is voor mij een tweede natuur geworden. Daarom leid ik een reclame-vrij leven en houd ik mezelf zoveel mogelijk vrij van alle invloeden van marketing. Ik ervaar de invloeden van reclame duidelijker nu ik me er van afgekeerd heb.
Die afkeer zit diep. Ik vind reclame een van de schadelijkste uitvindingen van de mensheid. Niet omdat het storend of irritant is. En ook niet zozeer omdat het aanzet tot het kopen van onnodige shit. Dat zijn allemaal nog oppervlakkige effecten. Het echte kwaad van marketing schuilt in de alomvattende boodschap die ze ongemerkt brengt.
De moderne consument wordt bestookt met allerlei vormen van reclame. Het is een stortvloed waar geen einde aan komt. TV-spotjes, advertenties op internet, sociale media, maar ook product-placement in films en video’s. De marketing vindt steeds nieuwe vormen uit1 die vaak minder duidelijk en ‘zichtbaar’ zijn voor de consument.
De vorm kan verschillen, maar de onderliggende boodschap blijft hetzelfde. En die neemt in kracht toe naarmate de zondvloed van advertenties groter wordt: je moet kopen om gelukkiger en succesvoller te worden2, of gewoon om happy te zijn, of lekker in je vel te zitten.
Die verborgen boodschap van de marketing staat haaks op de wetenschap dat geluk niet in materie te vinden is3. Een tijdelijke opleving, als je weer iets koopt, is zeker mogelijk. Het dopamine shotje dat je krijgt van de klik op ‘bestellen’ is onmiskenbaar4 5 en werkt prima. Maar niet voor lang. Net zoals bij het consumeren van een reeks alcoholische versnaperingen, komt de realiteit van je leven weer even hard terug als de roes voorbij is.
Consumeren om gelukkiger te worden heeft daarom alleen effect op de korte termijn. En daarmee is de boodschap van de marketing precies datgene wat we niet moeten verspreiden.
De leefstijl geneeskunde6 geeft als advies om dankbaarheid te oefenen7, een wetenschappelijk gefundeerde manier8 om jezelf gelukkiger en tevredener9 te gaan voelen. Ik heb daar ook goede ervaringen mee.
Maar hoe kun je danbaarheid beoefenen als de marketing keihard in je oren schreewt: kopen, kopen, kopen!? Tevredenheid en dankbaarheid verhouden zich slecht met reclame. Daarom pleit ik voor een reclame-vrije leefstijl.
- Kids for Sale? Childhood and Consumer Culture |
https://link.springer.com/chapter/10.1057/9781137281555_13 ↩︎ - Waarom is spullen kopen zo verslavend | https://www.psychologiemagazine.nl/artikel/waarom-kopen-wij/
↩︎ - Why are materialists less happy? | https://www.researchgate.net/publication/260604970_Why_Are_Materialists_Less_Happy_The_Role_of_Gratitude_and_Need_Satisfaction_in_the_Relationship_between_Materialism_and_Life_Satisfaction
↩︎ - Why Retail “Therapy” Makes You Feel Happier |
https://health.clevelandclinic.org/retail-therapy-shopping-compulsion/ ↩︎ - I thought buying things would make me feel better. It didn’t’: The rise of emotional spending |
https://www.theguardian.com/business/2021/feb/09/i-thought-buying-things-would-make-me-feel-better-it-didnt-the-rise-of-emotional-spending ↩︎ - https://lifestyle4health.nl/over-l4h/wat-is-leefstijlgeneeskunde/ ↩︎
- https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/02/26/5-redenen-om-meer-dankbaar-te-zijn/ ↩︎
- How Gratitude Changes You and Your Brain | https://greatergood.berkeley.edu/article/item/how_gratitude_changes_you_and_your_brain ↩︎
- Giving thanks can make you happier | https://www.health.harvard.edu/healthbeat/giving-thanks-can-make-you-happier
↩︎
Leave a Reply